در هورامان«باستان» وقتی کسی فوت می شداو را تطهیر كرده و چادر سیاهی در کنار قبرستان بر پا می كردند (ره شمال   ) و مرده را به مدت سه روز در آن جا نگه می داشتند  . قبرستان ها و گور ها بیشتر در جاهای بلند یا بر فراز تپه ها بودند . وقتی گور کنده  می شد  در داخل آن کمی خاکستر می ریختند. اگر متوفی بزرگ خانواده بود هیچ وقت از در ورودی خانه بیرون نمی آورند . حتی اگر مجبور بودند شکافی دردیوار  ایجاد کنند . لباسهای شخص متوفی را در اتاقی پهن و بر  آن گریه می كردند.خانواده صاحب عزا نباید تا مدت هفت تا نه روز در خانه غذا بپزند یا آتش روشن کنند . لبان شخص متوفی را قبل از دفن کردن با مقداری آب انار خیس می كردند . در چادری که کنار قبرستان بر پا می شد . مقداری گل آماده می كردند که عزا داران بر سر و شانه خود بمالند تا نمایانگر ماتم و باز گشت به سینه زمین – مادر باشد.  زنان گیسوان خود را می كندند و آن را به شکل دست بندی به دست می بستند  . موسیقی در مراسم سوگ واری هورامان به صورت یک عنصر لاینفک وجود ندارد . البته در مناطقی  پراکنده از تاثیر آیین های عرفانی که همراه موسیقی عاریت  در آن وارد شده است . در آن رقص همانند رقص «چه مه ری» Kcamari) ) که مخصوص سوگواری مناطق ایلام و لرستان است   وجود نداشت . اشعاری هم  توسط مادران یا زنانی که در آن مهارت داشتند در سوگ متوفی خوانده می شد. و برگور متوفی گل های زنبق و نیلوفر می گذاشتند  همچنان كه همكنون نیز بعضی از قبرستانها پوشیده از گل های زنبق است  .